ในสนามแข่งจักรยานแบบต่อเนื่องหลายวันทุกรายการต้องมีสิ่งที่เรียกว่า “เสื้อผู้นำ” (leader jerseys) เพื่อบ่งบอกว่าใครเป็นผู้นำในการแข่งหมวดหมู่ไหน ซึ่งก็มีทั้งผู้นำเวลารวม เจ้าภูเขา เจ้าความเร็ว และเสื้อผู้นำสำหรับนักปั่นอายุต่ำกว่า 25 ปีที่ทำเวลาได้ดีที่สุด
แน่นอนว่าแต่ละรายการสีเสื้อผู้นำย่อมต่างกันไปครับ อย่างของในจิโรนี่ก็ค่อนข้างต่างกับตูร์ เดอ ฟรองซ์พอสมควร ที่พิเศษคือเสื้อผู้นำในจิโรปีนี้ได้รับการออกแบบโดยเซอร์พอล สมิท (Paul Smith) นักออกแบบเสื้อผ้าชื่อดังจากอังกฤษและแฟนพันธ์ุแท้จักรยานตัวยง มาดูกันดีกว่าว่ามีอะไรบ้าง
1. สีชมพู — เสื้อผู้นำเวลารวม (Overall Classification)
หรือเรียกได้ว่าเสื้อว่าที่แชมป์รายการ มอบให้นักปั่นที่ทำเวลารวมทุกสเตจน้อยที่สุด (มองในมุมกลับก็คือคนที่ปั่นจากจุดเริ่มต้นถึงเส้นชัยได้เร็วที่สุด หรือคนที่ “ไว” ที่สุด) เสื้อชมพูเรียกได้ว่าเป็นไฮไลท์และอัตลักษณ์ของรายการจิโรเลยทีเดียว ภาษาอิตาเลียนเราเรียกเสื้อตัวนี้ว่า “มายิเลีย โรซา” (Maglia Rosa) ซึ่งมาจากสีบริษัทของ นสพ. Gazzetta dello Sport ผู้จัดการแข่งขันนั่นเอง
ในจิโรปีนี้ผู้จัดแข่งให้เวลาพิเศษ (Time bonus) สำหรับนักปั่นที่เข้าเส้นชัย 3 คนแรก (10-6-4 วินาทีตามลำดับ) และผู้ที่เข้าเส้นสปรินต์กลางสเตจ 3 คนแรก(3-2-1 วินาทีตามลำดับ) ซึ่งน่าจะช่วยให้ตัวเต็งทิ้งห่างกันได้ง่ายขึ้น และหมายความว่าการแข่งชิงเข้าเส้นก็น่าจะดุเดือดขึ้นเช่นกัน
2. สีน้ำเงิน — เสื้อเจ้าภูเขา (Mountain Classification)
เสื้อสีน้ำเงินหรือ “มายิเลีย อัซซูรา” (Maglia Azzura) เป็นเสื้อที่มอบให้กับนักปั่นที่ทำคะแนนสะสมบนยอดเขาต่างๆ รวมกันได้มากที่สุด ในจิโรปีนี้มีภูเขาที่มีจุดให้คะแนนนักปั่นมากถึง 39 ลูก คะแนนให้มากน้อยไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับความยากของภูเขาลูกนั้นๆ ซึ่งเขาเกรดตามความชัน ระยะทาง และสภาพถนนครับ แบ่งเป็นสี่หมวดหมู่ตามนี้
- 4th Category (ยากน้อย): ให้คะแนน 3-2-1 แต้มตามลำดับ
- 3rd Category (ยากปานกลาง): ให้คะแนน 7-4-2-1 แต้มตามลำดับ
- 2nd Category (ยากมาก): ให้คะแนน 14-9-5-3-2-1 แต้มตามลำดับ
- 1st Category (ยากสุดๆ): ให้คะแนน 32-20-14-10-7-4-2-1 แต้มตามลำดับ
- Cima Coppi (ยากเว่อร์ๆ): เป็นคะแนนพิเศษที่มอบให้ผู้ที่ผ่านจุดสูงสุดของการแข่งขันในปีนี้ (เขา Colle dell’Agnelloในสเตจ 19) ให้คะแนน 40-28-21-15-10-7-4-2 ตามลำดับ
3. สีแดง — เจ้าความเร็วหรือผู้นำคะแนนรวม (Point Classification)
เสื้อสีแดงหรือ “มายิเลีย รอซโซ” (Maglia Rosso) มอบให้นักปั่นที่เก็บคะแนนสะสมในแต่ละสเตจได้เยอะที่สุด คะแนนเหล่านี้มอบให้ที่สองจุดของแต่ละสเตจ คือ จุดสปรินต์กลางสเตจและที่เส้นชัย ซึ่งหมายความว่าคนที่ชิงคะแนนเหล่านี้ได้ส่วนใหญ่ก็จะเป็นสปรินเตอร์ที่ออกตัวเข้าเส้นได้ไวกว่านักปั่นคนอื่นๆ นั่นเอง
ส่วนวิธีนับคะแนนนั้นคล้ายๆ รางวัลเจ้าภูเขา แต่การแบ่งคะแนนจะเอื้อให้สเตจทางราบ (สำหรับสปรินเตอร์) มากกว่าเพราะไม่งั้นนักไต่เขาอาจจะเก็บไปทั้งเสื้อเจ้าภูเขาและเจ้าความเร็วเหมือนหลายๆ ปีที่ผ่านมาซึ่งเป็นปัญหาของรายการนี้
- Category A+B: สเตจทางราบ – ให้คะแนนนักปั่นที่เส้นชัย 34, 28, 25, 22, 20, 18, 16, 14, 12, 10, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 แต้มตามลำดับ และที่จุดสปรินต์กลางสเตจ 20, 16, 12, 9, 7, 6, 4, 3, 2, 1 แต้มตามลำดับ
- Category C: สเตจกึ่งภูเขา – ห้คะแนนนักปั่นที่เส้นชัย 25, 22, 20, 18, 16, 14, 12, 10, 8, 6, 5, 4, 3, 2, 1 แต้มตามลำดับ และที่จุดสปรินต์กลางสเตจ 6, 3, 2, 1 แต้มตามลำดับ
- Category D+E สเตจภูเขาชันและ Time Trial – ให้คะแนนนักปั่นที่เส้นชัย 15, 12, 9, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 แต้มตามลำดับ และที่จุดสปรินต์กลางสเตจ 8, 4, 1 แต้มตามลำดับ
4. สีขาว — นักปั่นเยาวชนชนยอดเยี่ยม (Best Young Rider)
สำหรับเสื้อขาวหรือ “มายิเลีย บิอังคา” (Maglia Bianca) ใช้เกณฑ์การวัดคล้าบๆ กับเสื้อผู้นำเวลารวม (ชมพู) แต่จะให้กับนักปั่นที่อายุน้อยกว่า 25 ปีเท่านั้น
แล้วถ้าขึ้นนำมากกว่าหนึ่งหมวดหมู่?
ถ้านักปั่นขึ้นนำคะแนนหรือเวลามากกว่าหนึ่งหมวดหมู่เขาจะใส่เสื้อสองตัวหรือเปล่า” คำตอบคือไม่ครับ ถ้านำสองหมวดหมู่พร้อมกันเขาจะต้องใส่เสื้อที่มีเกียรติสูงสุด (เรียงลำดับ ชมพู > น้ำเงิน > แดง > ขาว) แล้วจะให้คนที่ทำคะแนน/เวลาได้เป็นอันดับสองในหมวดหมู่รองใส่เสื้อผู้นำตัวรอง
เช่น ถ้าวินเชนโซ นิบาลินำเวลารวมและนำคะแนนเจ้าภูเขา และอเลฮานโดร วาวเวอเด้ได้คะแนนเจ้าภูเขาเป็นอันดับสอง: นิบาิต้องใส่เสื้อชมพู และจะยกเสื้อน้ำเงินให้วาวเวอเด้ใส่เป็นต้น
* * *
Giro d’Italia 2016 แข่งกันตั้งแต่วันที่ 6-29 พฤษภาคม ชมถ่ายทอดสดทุกวันได้ที่ duckingtiger.com/live ครับ
