ลมหายใจสุดท้ายของ Campagnolo

Campagnolo (คัมปัญโญโล่) ผู้ผลิตอะไหล่จักรยานอิตาเลียนชื่อดัง วางแผนจะปลดพนักงานกว่า 1 ใน 5 คนจากโรงงานหลักของบริษัทในเมืองวิเชนซ่า

ข่าวนี้ออกมาจากบริษัทเองเมื่อสิ้นเดือนมกราคมที่ผ่านมา Campag ให้ข้อมูลว่าไม่สามารถว่าจ้างพนักงานต่อไปได้ เพราะรับแรงกดดันในด้านเศรษฐกิจและการแข่งขันจากคู่แข่งรายใหญ่ (Shimano, SRAM) ไม่ไหว Campag ให้เหตุผลว่า Margin หรือส่วนต่างกำไรเหลือน้อยลงทุกวันๆ บริษัทอิตาเลียนไม่สามารถเดินธุรกิจได้ในสภาพเดิม และจำเป็นต้องย้ายฐานการผลิตไปที่โรงงานรองในประเทศโรมาเนียหรือประเทศอื่นๆ ในยุโรปตะวันออก เพื่อลดต้นทุนค่าจ้าง

เรามาถึงจุดนี้ได้อย่างไร?

ปีนี้ Campag จะย่างเข้าอายุ 82 ปีเต็ม และยังคงปณิธานเดิมที่จะผลิตทุกอย่างในประเทศอิตาลี ต่างกับคู่แข่งที่พึ่งฐานการผลิตจากจีนและไต้หวันซึ่งมีค่าแรงต่ำกว่า

ปัจจุบัน Campag มีโรงงานอยู่สองแห่งในโรมาเนีย ซึ่งทางบริษัทได้พยายามย้ายการผลิตสินค้าหลายประเภทจากโรงงานอิตาลีไปโรมาเนียแทน ด้วยค่าจ้างแรงงานที่ถูกกว่าถึง 3 เท่าครึ่ง ใกล้เคียงกับค่าจ้างในไต้หวัน

อย่างไรก็ดี ทางพนักงานของบริษัทที่วางแผนจะประท้วงหยุดงานแย้งว่า การย้ายฐานการผลิต “ไม่ใช่ทางออก” พร้อมเสนอว่า แทนที่จะย้ายโรงงานไปประเทศอื่น Campag ควรจะหันมาลงทุนและพัฒนาศักยพภาพ (efficiency) การผลิตของโรงงานวิเชนซ่ามากกว่า ด้วยที่ยังอยากให้ Campag สามารถพูดได้เต็มปากว่ายังเป็นสินค้าที่ “ผลิตในอิตาลี”

ถึงแม้ว่า Campagnolo จะเคยเป็นผู้นำตลาดกรุ๊ปเซ็ตจักรยานเมื่อหลายสิบปีก่อน แต่ปัจจุบันเมื่อต้องเจอกับคู่แข่งที่ไล่ตาม และแซงหน้าทั้งในด้านเทคโนโลยีและราคา จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่ผู้บริโภคจะตัดสินใจซื้อ Campag แทนของบริษัทอื่นๆ

หมัดหนักที่ทำให้ Campag ต้องทรุดก็คือบริษัทเสียลูกค้า OEM อย่างแบรนด์จักรยานที่สั่งอะไหล่ Campy ไปประกอบขายเป็นรถสำเร็จ เกือบทั้งหมด ถ้าใครสังเกตตลาดจะเห็นว่าตอนนี้แทบทุกแบรนด์ที่เคยขายจักรยานสำเร็จที่มากับชุด Campag แทบจะไม่มีเหลือแล้ว กลายเป็นกรุ๊ปเซ็ตจาก Shimano หรือ SRAM แทน

อิทธิพลของบริษัทที่หายไปนั้นเห็นได้ชัดจากทีมจักรยานอาชีพที่ Campag (ยังสามารถ) สปอนเซอร์ได้ครับ ในฤดูกาล 2015 Shimano เป็นสปอนเซอร์กรุ๊ปเซ็ตและอะไหล่อื่นๆ อย่างล้อและคอมโพเนนท์ให้โปรทีมดิวิชัน 1 (WorldTour) ถึง 13 ทีมจากทั้งหมด 17 ทีม ปัจจุบัน Campag สนับสนุนแค่ 3 ทีมคือ Lotto-Soudal, Astana และ Movistar เท่านั้น

เป็นภาพที่น่าใจหายสำหรับบริษัทอิตาเลียนและแฟนๆ เอง เพราะเมื่อไม่ถึงสองทศวรรษที่ผ่านมา แชมป์ Tour de France เกือบทุกคนมี Campagnolo เป็นสปอนเซอร์ ไม่ว่าจะเป็น เอ็ดดี้ เมิร์กซ์, เบอร์นาร์ด อินอลท์, และมิกูเอล อินดูเรน แต่หลังจากปี 1998 มีนักปั่นแค่สองคนที่ชนะ Tour de France บนกรุ๊ปเซ็ต Campagnolo – ออสการ์ พิเอโร (2006) และวินเชนโซ นิบาลิ (2014) คุณอาจจะโต้แย้งว่าอุปกรณ์ไม่ใช่ตัวแปรที่ทำให้โปรชนะหรือแพ้การแข่งขัน แต่มันสำคัญกับบริษัทที่กำลังเสียฐานลูกค้าเมื่อ Campagnolo ไม่สามารถใช้ชัยชนะของนักปั่นในสังกัดในการโฆษณาได้เหมือนคู่แข่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออิทธิพลของการโฆษณาจากชัยชนะของโปรนั้นมันมีพลังยิ่งกว่าการโฆษณาแบบไหนๆ ในวงการกีฬา

ไม่ใช่แค่เรื่องราคาและประสิทธิภาพที่ Campagnolo พ่ายให้กับบริษัทอื่น ที่ผ่านมาบริษัทยังตามหลังด้านเทคโนโลยีคู่แข่งอยู่หลายก้าว Camoagnolo เปิดตัวกรุ๊ปเซ็ตไฟฟ้าตามหลัง Shimano สองปีเต็มและต้องใช้เวลาอีกหลายปีต่อจากนั้นพัฒนาและปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพไม่แพ้ชุดขับญี่ปุ่น

ก่อนที่ Campagnolo จะรู้ตัว บริษัทพลิกกลับไปอยู่ในฐานะผู้ตาม ในขณะที่ Shimano ก้าวขึ้นมาเป็นบรรทัดฐานของวงการชุดขับเคลื่อนที่คู่แข่งต้องพัฒนาให้เทียบเท่าหรือดีกว่า

ก้าวต่อไป?

เหตุผลที่ต้องใส่เครื่องหมายคำถามต่อท้ายหัวข้อ ก็เพราะเราไม่รู้จริงๆ ว่า Campagnolo จะเดินต่อไปยังไงครับ ประเด็นหลักไม่ใช่เรื่องประสิทธิภาพ ทุกคนรู้ว่า Campag ผลิตสินค้ามาตรฐานดี ดูดี และใช้งานได้ดี ทนทานไม่แพ้ทั้ง SRAM และ Shimano แต่ตลาดโลกไม่ใจดีขนาดนั้น เพราะตอนนี้ความเป็นจริงที่โหดร้ายก็คืออะไหล่ Campagnolo นั้นไม่ได้ประสิทธิภาพดีไปกว่า Shimano หรือ SRAM ที่ราคาถูกกว่า

เมื่อผู้บริโภคมีตัวเลือกสินค้าที่ราคาถูกกว่า ใช้งานได้เท่าเทียมหรือดีกว่า ยังมีเหตุผลอะไรให้เราต้องซื้อ Campagnolo?

ความพยายามของ Campag ที่ยกชูแบรนด์ตัวเองด้าน heritage เพื่อสร้างความชอบธรรมให้ราคามันไม่ได้ผลอีกต่อไป เพราะเรากำลังแข่งขันกันในเรื่องเทคโนโลยี และในโลกของเทคโนโลยี คนที่พัฒนาได้ไวกว่า ขายได้ถูกกว่า คือผู้อยู่รอด และนั่นคือสิ่งที่ Shimano และ SRAM ทำได้ดีกว่า Campagnolo หลายเท่า

ยิ่งนานวัน ถ้า Campagnolo หาคำตอบให้บริษัทไม่ได้ ลำพัง “ความรัก” “ความหลงไหล” และ “passion” ของผู้บริโภค คงไม่เพียงพอคำ้จุนให้บริษัทอยู่รอด

อย่าลืมว่า Campag คือบริษัทเดียวในบรรดาผู้ผลิตกรุ๊ปเซ็ตที่ไม่มีธุรกิจหนุนหลังเลยและเป็นบริษัทเดียวที่ผลิตสินค้าสำหรับจักรยานเสือหมอบเท่านั้น กลับกัน Shimano ยังมีธุรกิจอุปกรณ์ตกปลา และในบรรดาสินค้าจักรยาน บริษัทก็แตกย่อยผลิตหลายอย่าง ไม่ใช่แค่กรุ๊ปเซ็ต Shimano ทำเสื้อผ้า Pearl Izumi, กล้องวิดีโอ, gadgets, รองเท้า คอมโพเนนท์ ล้อ ทาง SRAM เป็นเจ้าของ Zipp, Truvativ, Quarq, Rockshox

สำคัญที่สุด Shimano กับ SRAM ผลิตสินค้าสำหรับเสือภูเขาด้วย – ถ้าดูส่วนแบ่งตลาดโลกแล้ว เสือภูเขายังถือว่าใหญ่กว่าเสือหมอบหลายเท่าและ ในอเมริกาและยุโรป เสือภูเขากินส่วนแบ่งตลาดจักรยานมากกว่า 50-60%

ตัวช่วย

เทรนด์ความตกต่ำของ Campagnolo ไม่ใช่เรื่องใหม่ คนในวงการน่าจะสังเกตเห็นมานานแล้ว ผมมองว่า Campagnolo กำลังตกอยู่ในสถานการณ์เดียวกับแบรนด์จักรยานยุโรปหลายเจ้าที่ไม่มีต้นทุนและความสามารถในการทำ R&D เพื่อผลิตนวัตกรรมใหม่ที่ดีพอจะปฏิวัตวงการ จนต้องล้มหายตายจากไป

Pinarello พลิกสถานการณ์ด้วยการร่วมมือกับทีม Sky และ Jaguar ที่มีความรู้ความสามารถด้านการผลิตคาร์บอนไฟเบอร์และแอโรไดนามิกเป็นอันดับต้นของโลก Look ยังอยู่ได้ด้วยนวัตกรรมที่แตกต่าง แต่ถ้าหันไปดูแบรนด์เก่าแก่อื่นๆ ไม่เจ๊ง ก็ยกหน้าที่การวิจัยให้โรงงานเอเชียเกือบทั้งหมด

ถามว่าถ้า Campagnolo ลดต้นทุนการผลิตอย่างที่บริษัทจะย้ายโรงงานนั้นเพียงพอหรือเปล่า? ผมว่ายากครับ ทางเลือกมีไม่มาก เพราะ Campag ไม่มีเงินทุนจากธุรกิจอื่นมาหมุนเหมือนคู่แข่ง สินค้าใหม่ๆ สำหรับปี 2015 ว่ากันตรงๆ ก็ไม่ได้ต่างอะไรไปจากของเดิมมาก และยังสู้เรื่องราคาขายไม่ได้

ธุรกิจที่ Campagnolo ยืนอยู่เป็นตลาดที่เล็กมาก แน่นอนว่าเรื่องเอาชนะ Shimano กับ SRAM นั้นลืมไปได้ครับ ในระดับสเกลแล้วยังไงก็สู้ไม่ได้ แต่ถ้าสามารถผลิตนวตกรรมใหม่ที่น่าสนใจและใช้ได้ดี พร้อมกับลดต้นทุนการผลิตไปด้วย ก็ยังอาจจะพอมีที่ให้บริษัทเก่าแก่เจ้านี้ยืนอยู่ ล่าสุดได้ยินว่า Campagnolo กำลังผลิตล้อแอโรใหม่ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญอากาศผลศาสตร์ที่มี know-how ด้านแอโรไดนามิกเป็นอันดับต้นๆ ของวงการ (ขอโทษผมบอกชื่อบริษัทไม่ได้ ^^”) ก็จะเป็นทำนองเดียวกับ Pinarello และ Colnago ที่ใช้วิธีเพิ่มศักยภาพ R&D จากการดีลกับคนที่มีความรู้มากกว่า

คงเป็นเรื่องน่าเศร้าถ้า Campagnolo จะหายไปจากวงการจักรยานถนน ได้แต่หวังว่าบริษัทจะหาทางออกได้เร็วๆ นี้ครับ เพราะสิ่งที่ Campag มีเหนือคนอื่นก็คือ passion ของลูกค้าที่เหนียวแน่น และเป็นอะไรที่บริษัทคู่แข่งไม่สามารถเค้นออกมาได้ ส่วนตัวผม Shimano อาจจะเป็นกรุ๊ปเซ็ตที่ดีมาก ทำงานได้สมบูรณ์แบบไร้ที่ติ  แต่ถ้าถามว่าจักรยานในฝันจะใช้กรุ๊ปอะไร? ตอบได้เลยว่าไม่ใช่ Dura-Ace หรือ Red แน่นอน

เพราะบางครั้งเราอาจจะไม่ได้อยากปั่นจักรยานที่ดีที่ดีสุด แต่เป็นจักรยานที่เราชอบที่สุดครับ

♦♦♦