ถามว่าในโลกนี้จะมีกี่คนที่จะสามารถบ้าคลั่งกับการทำสิ่งของเล็กๆ อย่างก้ามเบรกจักรยานเสือหมอบให้มันมีน้ำหนักเบาที่สุดเท่าที่เขาจะสามารถทำได้ และยังทำอย่างนี้ต่อเนื่องมา 17 ปีเต็ม? ชิ้นส่วนจักรยานที่ดูไม่มีความสำคัญอะไร กลับกลายเป็นขุมทรัพย์ของวิศวกรชายคนหนึ่ง ที่ใช้ชีวิตทุ่มให้กับการทำเบรกจักรยาน
เท็ด ซิอามิลโล คือผู้ชายคนนั้นครับ
คุณอาจจะเคยได้ยินชื่อเขามาบ้างในฐานะเจ้าของแบรนด์ Ciamillo แบรนด์จำหน่ายเบรกจักรยานเสือหมอบน้ำหนักเบารายแรกๆ แต่ในยุคที่จักรยานเสือหมอบเริ่มหันมาใช้ดิสก์เบรก เท็ดก็ยังมุ่งมั่นกับการทำก้ามเบรกน้ำหนักเบาหวิวอยู่
Weight Weenies ที่แท้ทรู
ก่อนหน้าที่วงการจักรยาน high performance จะมาให้ความสนใจกับแอโรไดนามิก เราเคยบ้าคลั่งกับการลดน้ำหนักจักรยานมาก่อนครับ นั่นก็เพราะน้ำหนักมันเป็นอะไรที่จับต้องง่าย ขึ้นตาชั่งก็เห็นแล้วว่าถ้า ซื้อของชิ้นนี้ มันจะประหยัดน้ำหนักลงไปเท่าไร ยิ่งเบาก็ยิ่งดี รถที่เบาก็ขี่สนุก เร่งติดเท้า เวลาปั่นขึ้นเขาก็คล่องตัว
จุดที่ลดน้ำหนักได้ง่ายและราคาไม่สูงมากนัก (เทียบกับส่วนอื่นๆ ในจักรยานเช่นการเปลี่ยนเฟรมหรือล้อที่ต้องจ่ายหลายหมื่นไปจนถึงแสน) ก็คือก้ามเบรก และนั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมเท็ด ซิอามิลโลถึงเลือกที่จะทำเบรกแต่งน้ำหนักเบาขาย ด้วยความรู้ในด้านวิศวกรรม เขาเริ่มทดลองทำก้ามเบรกน้ำหนักเรารุ่นแรกในโรงรถหลังบ้านในปี 2002 และตั้งชื่อมันออกว่า Cialmillio ZeroG (zero gravity เบาไร้แรงโน้มถ่วงอะไรประมาณนั้น)
ชิ้นงานต้นแบบของเขาถูกนำไปโชว์ในงานอินเตอร์ไบค์ ซึ่งเป็นงานไบค์แฟร์อันดับหนึ่งของอเมริกาจนหลายคนให้ความสนใจ เพราะสมัยนั้นยังไม่มีใครทำเบรกน้ำหนักเบาออกมาขายกันเหมือนสมัยนี้
ความตั้งใจของเท็ดคือ ทำเบรกที่นอกจากจะน้ำหนักเบาแล้วต้องใช้งานได้จริงด้วย ปัญหาของเบรกน้ำหนักเบาก็คือมันขาดมวลที่จะใช้สู้แรงในการหยุดล้อจักรยาน หรือที่เราเรียกกันติดปากว่าก้ามเบรกไม่สติฟฟ์ วัสดุเบาบางสู้แรงกำเบรกและแรงหมุนของล้อไม่ได้ ก็ทำให้เราหยุดรถไม่ได้ทันใจ เช่นนั้นแล้วการออกแบบเบรกน้ำหนักเบาให้หยุดรถได้ดีนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย
งานของเท็ดได้รับความสนใจจนเบรก ZeroG ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า เรียกได้ว่าสมัยนั้นใครอยากแต่งรถเบาต้องมีเบรก ZeroG ไว้โชว์ ยอดขายที่เพิ่มขึ้นก็ทำให้เขาจ้างพนักงานและซื้อเครื่องมือมาขยายกำลังการผลิตจนเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก
เมื่อแรงโน้มถ่วงกลับมาทำร้าย
แต่มีขึ้นก็ต้องมีลงครับ ในปี 2008 ที่อเมริกาเจอพิษเศรษฐกิจจากฝั่งธุรกิจอสังหาริมทรัพย์และธนาคารที่พังครืนลงมา ทำให้ยอดออเดอร์เบรก Ciamillo ตกลงแบบน่าใจหาย สวนทางกับที่เท็ดลงทุนขยายกิจการด้วยเม็ดเงินหลายสิบล้าน (บาท) และจ้างพนักงานฝั่งผลิตมาเพิ่ม
ผลก็คือเท็ดต้องเจอสภาวะเดียวกับธุรกิจ SME อเมริกันอีกนับล้านรายที่ต้องหาทางเอาตัวรอดให้ได้ พนักงานของเขาหลายคนขอลาออก จนสุดท้ายเขาเหลือตัวคนเดียว ที่ไม่สามารถผลิตตามออเดอร์ได้ทัน เมื่อเจ้าของต้องเข้าโรงงานเองเพื่อจัดการทุกกระบวนการตั้งแต่ทำ CNC ยันส่งอีเมล์รับออเดอร์ และแน่นอนว่าชีวิตแบบนี้มันไม่ยั่งยืน
สุดท้ายเขารับความเครียดและภาระงานไม่ไหว พยายามยืดธุรกิจต่อมาจนถึงปี 2013 แต่ก็ต้องปิดกิจการ Ciamillo ลง เสียทั้งโรงงาน ทั้งบ้านและครอบครัว มันคือสภาพความเป็นจริงของคนอเมริกันจำนวนมากในช่วงเวลานั้น
รุ่นที่ 8
ลำพังอุปสรรคเท่านี้ หลายๆ คนก็อาจจะคิดยากเลิกทำธุรกิจนี้ไปแล้ว แต่ไม่ใช่เท็ดครับ ถึงจะล้มเหลวด้วยพิษเศรษฐกิจ แต่เขาก็ยังเป็นวิศวกรผู้บ้าคลั่งการทำเบรกน้ำหนักเบาอยู่ดี เขาขายอุปกรณ์ในโรงงาน และย้ายถิ่นฐานไปอยู่โปแลนด์ที่ค่าจ้างแรงงานต่ำกว่าในอเมริกา เพื่อที่เขาจะสามารถทำเบรกเสือหมอบน้ำหนักเบาได้อยู่ รวมถึงปรับรูปแบบธุรกิจใหม่ ไม่รับออเดอร์ล่วงหน้า ขายเฉพาะเท่าที่มีในสต็อก เพื่อลดปัญหาการส่งของช้าด้วย
ไม่ใช่แค่ธุรกิจโมเดลใหม่ แต่เขายังพัฒนาเบรกเจเนอเรชันใหม่ จนสร้างออกมาเป็นแบรนด์ Lekki8
คำว่า Lekki เป็นภาษาโพลิช แปลว่า “เบา” ส่วน เลข 8 หมายถึงเบรกของเท็ด ซิอามิลโลรุ่นที่ 8
ตัวก้ามเบรกทำจากวัสดุ ไทเทเนียมเกรด 5, อลูมิเนียม 7075 และคาร์บอนไฟเบอร์ โดยยังคงลักษณะโครงสร้างเหมือนเบรก Ciamillo GSL และ Zero G เจนก่อนๆ อยู่บ้าง แต่ปรับให้ทันสมัยรองรับเฟรมสมัยใหม่และเทรนด์ของการใช้ล้อและยางหน้ากว้างมากขึ้น
น้ำหนักรวมอยู่ที่คู่ละ 129 กรัมเท่านั้น (ไม่รวมผ้าเบรกและน็อตยึดกับเฟรม) ลองเทียบน้ำหนักกับคู่แข่ง
นั่นคือเบากว่าเบรก Dura-Ace เกือบสามเท่า
อย่างไรก็ดี เมื่อเทียบแบบนี้ที่คิดแค่น้ำหนักโครงเบรก ไม่รวมน็อตและผ้าเบรก Lekki8 ยังหนักกว่า THM Fibula เล็กน้อย แต่เท็ดเคลมว่าถ้าชั่งน้ำหนักชิ้นส่วนทั้งหมดของเบรกเวลาจะประกอบกับจักรยาน เบรก Lekki8 เป็นเบรกที่เบาที่สุดในโลกตอนนี้
เท็ดอธิบายว่าการจะทำเบรกน้ำหนักเบาให้หยุดรถได้ดีและฟีลลิงการเลียเบรกนิ่มนวลไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะมันย้อนแย้งกับกฏฟิสิกส์โดยตรง แต่ก็ใช่ว่าจะทำไม่ได้ เบรก Lekki8 ออกแบบโครงเบรกให้มีขนาดเล็กกระชับ (compact design) เพื่อรักษาความแข็งแรงและลดการให้ตัวของวัสดุ รวมถึงไม่เทอะทะขวางลมด้วย
เพราะตัวโครงเบรกทำจากอลูมิเนียมอโนไดซ์ ผู้ใช้ไม่ต้องกังวลเรื่องเบรกขึ้นสนิม Lekki8 ไม่ใช่อีพ็อกซี่ใดๆ ทั้งสิ้นในการประกอบตัวเบรก ชิ้นส่วนแต่ละส่วนถูกออกแบบให้ทำงานสองหน้าที่ ทั้งในเชิงกลไกและเชิงโครงสร้าง เชื่อมยึดกันด้วยกลไกหรือน็อต (เบรกน้ำหนักเบาที่ทำจากคาร์บอนไฟเบอร์ล้วนๆ บางรุ่นใช้อีพ็อกซี่ซึ่งในระยะยาวอาจจะเสื่อมสภาพทำให้เบรกทำงานได้ไม่เต็มที่)
แต่ถึงจะใช้โครงสร้างเบรกขนาดเล็ก Lekki8 ก็รองรับล้อเสือหมอบทีขอบล้อกว้างสูงสุด 28mm และใช้กับยางหน้ากว้างได้สูงสุด 32mm จุดนี้สำคัญเพราะถ้าเราพยายามใช้เบรกแต่งน้ำหนักเบารุ่นก่อนๆ ที่ไม่ได้ออกแบบเพื่อล้อหน้ากว้างจะพบว่า ถึงจะปรับความกว้างเบรกออกไปจนสุดแล้วก็ยังไม่ค่อยจะพ้นขอบล้อ ทำให้ตัวเบรกไม่มีระยะพอจะออกแรงงบีบขอบล้อเพื่อชะลอความเร็ว
ในด้านการใช้งาน เบรกน้ำหนักเบามักไม่ได้เน้นความสะดวกของคนใช้ ด้วยดีไซน์ที่ไม่มีพื้นที่ให้เพิ่มการปรับตั้งค่าและจูนได้สะดวกเหมือนเบรกแบรนด์มาตรฐานอย่าง Shimano, SRAM และ Campagnolo ที่ไม่ได้เน้นน้ำหนักเบา
เบรก Lekki8 เพิ่มตัวปลดเบรกไว (Quick release) ซึ่งวางไว้อยู่ระหว่างเพลตคาร์บอนสองชิ้น
เบรกแต่ละชิ้นใช้เวลาผลิต 24 ชั่วโมง จากที่เป็นงานแฮนด์เมดและต้องผ่านการทดสอบความแข็งแรงก่อนออกจำหน่าย
ด้วยราคาคู่ละ 22,500 บาท Lekki8 ไม่ใช่เบรกราคาถูก และเท็ดก็รู้ดีว่ามันไม่ใช่เบรกที่ทุกคนจะซื้อได้ แต่นั่นไม่ใช่ประเด็นเขารู้ว่ายังมีกลุ่มคนปั่นจักรยานที่ชื่นชอบการแต่งจักรยานน้ำหนักเบา และยังอยากทดลองใช้เบรกน้ำหนักเบาประสิทธิภาพดีอยู่ ซึ่งถ้าเขายังได้คิดออกแบบและทำก้ามเบรกน้ำหนักเบาต่อไปแบบนี้มันก็เพียงพอแล้ว
ในช่วงเวลาที่ริมเบรกกำลังถูกแทนที่ด้วยดิสก์เบรกในจักรยานเสือหมอบไฮเอนด์ทีละนิดๆ ก็ยังเป็นเรื่องน่าดีใจที่ยังมีคนที่อยากจะพัฒนาชิ้นส่วนเล็กๆ ที่คนส่วนมากไม่ได้ให้ความสนใจ ให้มันไปถึงจุดสุดยอดทางเทคโนโลยีอยู่ครับ
* * *
Note: บทความนี้ไม่ใช่รีวิว / ขอบคุณ Champion Cycle ตัวแทนจำหน่าย Lekki8 ในประเทศไทยที่ส่งเบรกมาให้เราทำเรื่องครับ //
Note 2: สำหรับคนที่ใช้จักรยานที่ใช้เบรกไดเรกเมาท์ Lekki8 จะออกรุ่นที่รองรับในเดือนมีนาคม 2019 นี้
