ผมโชคดีที่ได้โอกาสลองจักรยานหลายคัน ทั้งที่ห้างร้านส่งมาให้ลอง ทั้งที่กวนเพื่อนไปขอเขามาลอง เห็นรถใครไม่เคยปั่น ถ้าไซส์ได้ จับคร่อมหมด มันเป็นความอยากรู้อยากเห็นส่วนตัว เพราะแต่ละแบรนด์แต่ละเจ้าก็ต้องหาทางขายของตัวเอง อ้างนู่นนี่นั่นเต็มไปหมด มันเป็นอย่างที่เขาโม้หรือเปล่า?
จำได้ว่าเคยมีวิศวกรออกแบบเสือหมอบคนไหนนี่แหละเคยบอกว่า “คุณสามารถออกแบบจักรยานที่สมบูรณ์แบบในคอมพิวเตอร์ โดยยังไม่ต้องผลิตออกมาเป็นคันเลยด้วยซ้ำ เดี๋ยวนี้เรามาไกลมากแล้ว อยากให้คุณสมบัติรถเป็นยังไงเราทำได้หมด จะนุ่มตรงไหน จะแข็งตรงไหน อยากให้องศาเป็นยังไง ฟีลลิ่งยังไง ไม่มีปัญหา”
แต่ถ้าเป็นอย่างนั้นจริง จักรยานไหนๆ มันก็ขี่ได้ดีเหมือนกันหมดสิ? แต่ก่อนผมเคยคิดนะว่าจักรยานมันก็อยู่ที่แรงนั่นแหละ รถดีไม่ดีแรงดีก็ขี่ได้เหมือนกันหมด
เป็นความคิดที่ผิดและอ่อนประสบการณ์มากครับ
จักรยานที่ดี ออกแบบมาดี คนออกแบบใส่ใจรายละเอียด มันขี่ดีกว่าอย่างรู้สึกได้ชัด องศามันถูกใจสไตล์การปั่นเรา ความนิ่ม ความกระด้าง ความไวในการควบคุม ความต่างตรงนี้มีชัดเจน
และใช่ว่าจะต้องเป็นรถแพงๆ ถึงจะขี่ดีด้วย เฟรมธรรมดา อลูมินัม คาร์บอนตัวล่าง ตัวกลาง ก็มาไกลกว่าเดิมมากแล้ว โปรคนหนึ่งเคยบอกว่า รถคาร์บอนรุ่นล่างๆ สมัยนี้ขี่ดีกว่ารถแข่งผมเมื่อสิบปีก่อนแบบไม่ต้องเทียบ ยิ่งสมัยนี้มีหลายแบรนด์ใหม่ๆ ที่มี R&D เจ๋งๆ เคยเป็นโรงงานผลิตให้แบรนด์ใหญ่มาก่อน เริ่มมาทำรถขายเองบ้าง ถึงหน้าตาจะยังไม่สวยงาม แต่พอได้ลองนี่ยังช็อคว่าขายราคานี้ได้ไง โรงงานแบบนี้มีจากทั้งฝั่งอิตาลี ฝั่งจีนและไต้หวันนะครับ
แต่ในมุมกลับ รถแบรนด์ดังราคาแพง ขี่ไม่ได้เรื่องก็มีเยอะ แบรนด์ที่อวดอ้างสรรพคุณโฆษณาเทคโนโลยีต่างๆ แต่ไม่มีวิทยาศาสตร์รองรับ ไม่ทำการบ้าน R&D อ้างอิงแต่ชื่อเสียงสมัยก่อน ตามโลกไม่ทัน และมันสื่อออกมาเห็นได้ชัดจากผลงานของเขา ก็มี อันนี้ไมไ่ด้พาดพิงใคร มีทั้งแบรนด์เก่าและใหม่ที่ทำรถแบบนี้ออกมา
แน่นอนครับ เราซื้อจักรยานไม่ใช่เพราะประสิทธิภาพอย่างเดียว รูปร่าง สีสันการออกแบบก็สำคัญ บางทีเราก็รับได้กับรถที่อาจจะไม่ได้มีประสิทธิภาพดีสูงสุด แต่หน้าตาถูกใจ อยากจะปั่นทุกวัน ก็ไม่ใช่เรื่องผิด แต่ถ้าคุณได้ลองรถหลายๆ คันเข้าก็น่าจะพอรู้ว่าแบรนด์ไหนพูดจริง คนไหนขี้โม้
แล้วเราควรมองหาอะไรในรีวิว? บอกก่อนเลยว่าสิ่งที่คุณจะไม่เจอจากการอ่านรีวิวทั้งไทย เทศ เน็ต นิตยสาร คือความเป็นกลาง กลางในที่นี้ไม่ได้หมายถึงอวยไม่อวย หรือรับเงินรีวิว หรืออะไรทำนองนั้นนะครับ
แต่หมายถึงสิ่งที่คนเขียนถ่ายทอดความรู้สึกในการปั่นออกมา
จักรยานจะออกแบบมาได้สมบูรณ์แบบแค่ไหน จะเทสต์ในเครื่อง jig ดีเยี่ยมยอดยังไง ก็ไม่ได้แปลว่าจะเป็นรถที่ใช้งานได้ดีจริง เป็นเรื่องง่ายที่จะออกแบบจักรยานที่มัน stiff efficiency ในการถ่ายทอดแรงกดให้ได้สูงสุด แต่เป็นเรื่องยากที่จะทำให้มันซับแรงกระเทือนได้ดี เข้าโค้งได้คม ขี่ได้สมูท นิ่ง เพราะเวลาเราขี่จักรยาน มีแรงหลายแรงที่เราต้องคำนึงถึง เป็นเรื่องฟิสิกส์ธรรมดา แต่แนวคิดในการแก้ปัญหาเหล่านี้ให้ได้จักรยาน “ที่ดี” หนึ่งคันออกมา สามารถทำได้เป็นร้อยเป็นพันวิธี รถที่กระโหลกแข็งที่สุดในการทดสอบบนเครื่อง ไม่ได้แปลว่าเป็นรถที่สปรินต์ได้ดีที่สุด มันอาจจะเป็นรถที่ขี่ไม่สบายเลยก็ได้ กลับกัน ก็มีรถบางคันที่ทั้งสติฟดี และนิ่มดีด้วย ถึงหน้าตาจะเหมือนๆ กันก็ตาม
คนทดสอบจักรยานมาจากร้อยพ่อพันแม่ บางคนแข็งแรง เป็นโปรเก่า ฝึกซ้อมตลอด ดูแลตัวเอง เขาคงไม่รู้สึกแย่นักกับจักรยานแข่งขันที่อาจจะกระเทือนกระดอนสักหน่อย แต่ถ่ายส่งแรงได้ดี ตอบสนองฉับไว ผิดกัน ผู้ทดสอบที่ไม่แข็งแรงมาก อาจจะไม่ชอบรถที่ต้องหมอบก้มต่ำในทรงรถแข่ง เขาอาจจะชอบ head tube สูงกลางๆ และช่วงหลังเฟรมที่กระจายแรงสะเทือนได้ดี ทั้งหมดนี้มีผลต่อการรีวิว เพราะงั้นเวลาฟังเพื่อนรีวิวก็ต้องคิดถึงตรงนี้ด้วย ฟังคนสองคนอาจจะได้คำตอบที่ไม่เหมือนกันเลยก็ได้
รีวิวส่วนใหญ่เป็นความเห็น และผมว่ามันเป็นเรื่องดีครับ การอ่านรีวิวไม่ได้แปลว่าคุณต้องเชื่อคนเขียนทุกอย่าง สิ่งที่เราควรทำ ถ้าเราสนใจรถคันนั้นๆ คือหาความเห็นจากหลายๆ ด้าน มันจะทำให้คุณได้ชุดข้อมูลที่สมดุล ไม่หนักไปทางใดทางหนึ่ง คนรีวิวที่ดีคือคนที่ประสบการณ์การทดสอบเยอะ และจับความรู้สึกจักรยานมาอธิบายได้โดยไม่เอาปัจจัยอื่นๆ เข้ามายุ่งมากนัก แน่นอน รีวิวเวอร์ที่ชอบมโนก็มี และรีวิวเมืองนอกก็ไม่ได้เขียนชมอย่างเดียวอย่างที่คุณคิด เห็นรถส่วนใหญ่ได้ 4 ดาว 9 คะแนน ไม่ใข่เพราะเขารับเงิน แต่เพราะรถส่วนใหญ่ที่ทำมาขายกันมันดีมากอยู่แล้วครับ ในตลาดที่แข่งขันสูงแบบนี้ ไม่มีพื้นที่ให้คนทำรถ 2-3 ดาวมาขาย ทำรถห่วยมาก็มีแต่เจ๊ง เพราะของแบบนี้มันทดสอบ รู้กันได้ไม่ยาก
ไม่มีรีวิวที่สมบูรณ์แบบ จาก DT ก็เหมือนกัน ผมก็แค่คนขี่จักรยานคนหนึ่ง พี่แมวทองที่ช่วยรีวิวก็คนรักการปั่นคนหนึ่ง หลายครั้งผมก็เห็นไม่ตรงกับเพื่อนที่ลองรถคันเดียวกัน บางคันใช้เวลาไม่นานในการจับความรู้สึก บางคันขี่ไปสักพัก เริ่มมีอะไรใหม่ๆ ให้เห็น เราก็พยายามทำใจให้เป็นกลาง ไม่เอาความชอบส่วนตัวเข้ามายุ่งนัก พยายามจับความรู้สึกรถจริงๆ ผมเองประสบการณ์ไม่เยอะมาก แต่ก็พอจะจับฟีลได้บ้าง ได้ลองหลายๆ คันบ่อยๆ มันก็พอเห็นบ้างครับ
เห็นจักรยานมันดูง่ายๆ แบบนี้ แต่เอาจริงๆ แล้วมันละเอียดยิบย่อยมากเลยครับ องศาต่างกันนิดหน่อย มีผลอย่างเห็นได้ชัดและกระทบไปหลายๆ ส่วน ไม่ม่รถที่ดีที่สุด ชอบคันไหน หาข้อมูล ถาม ลอง แล้วตัดสินใจเองดีที่สุดครับ
จักรยานราคาถูกไม่ได้แย่เสมอไป และจักรยานราคาแพงไม่ได้ดีเสมอไป
