กีฬาแข่งจักรยานเสือหมอบมีรากมาจากฝั่งยุโรป ศัพท์เฉพาะจึงมาจากหลายภาษา ไม่ว่าจะเป็นฝรั่งเศส อิตาลี เฟลมมิช คนที่พึ่งดูจักรยานแข่งอาจจะงงๆ เล็กน้อยว่าศัพท์แสงแปลกๆ แต่ละคำหมายถึงอะไร โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อชมช่องถ่ายทอดสดที่ไมไ่ด้พายก์อังกฤษครับ วันนี้ Ducking Tiger รวมศัพท์ในวงการทุกคำ พร้อมคำไทยที่เราใช้กันเพื่อความสะดวกต่อการชมแข่งก่อนรายการใหญ่ Tour of Flanders วันอาทิตย์นี้ครับ
Bike Racing Vocabulary
Attack: การ “ยิง” หรือ “โจมตี” กลุ่มด้วยการเร่งความเร็วสูงแซงหน้ากลุ่มหรือคู่แข่งจากทีมอื่นๆ
Autobus/ Grupetto: กลุ่มนักปั่นที่อยู่รั้งท้ายช่วงเสตจภูเขา โดยมากจะร่วมมือกันปั่นให้เข้าเส้นชัยก่อนโดนตัดสิทธิให้แข่งเสตจต่อไป (Time cut)
Anakomst/ Arrivée: เส้นชัย
Ammiraglia: รถซัพพอร์ท (ภาษาอิตาลี)
Ardennes: แคว้น Ardennes ในประเทศเบลเยี่ยม โดยมากจะมีภูเขาชัน เป็นที่จัดแข่งรายการคลาสสิคเช่น Amstel Gold Race, Liege-Bastonge-Liege
Bas côté: ถนนที่ไม่ได้ราดยาง
Bentonweg: ถนนคอนกรีต
Bidon: ขวดน้ำดื่ม / กระติกน้ำ
Bonking: สภาวะร่างกายขาดน้ำตาลในเลือดระยะสั้น มักจะทำให้นักปั่นหมดกำลังระหว่างการแข่งขัน
Breakaway: “กลุ่มหนี” หมายถึงนักปั่นที่โจมตีกลุ่มหลัก แซงหน้าไปก่อนเพื่อหวังคว้าชัยชนะ หรือเพื่อตัดทอนกำลังทีมคู่ต่อสู้
Bordure: หรือ “Echelon” หมายถึงการตั้งขบวนแทยงเพื่อลดแรงปะทะลมจากด้านข้าง
Bosse/ Côte: เนินเตี้ย
Caduta: ล้ม / อุบัติเหตุ
Chapeau: ภาษาฝรั่งเศส แปลว่า คำชมเชย/ ซูฮก / เจ๋งจริงๆ / นายแน่มาก
Cima: Summit หรือยอดเขา
Classic: รายการแข่งวันเดียวที่จัดต่อกันมาหลายปี เป็นรายการเกียรติยศ สร้างความยอมรับนับถือและชื่อเสียงให้ผู้ชนะ
Contre la montre: ภาษาฝรั่งเศส แปลว่า Time Trial หรือการปั่นจับเวลา
Col/Passo: ภาษาฝรั่งเศส/อิตาเลียน หมายถึงช่องทางผ่านภูเขา หรือ mountain pass
Commissaire: กรรมการตัดสินการแข่ง
Domestique: ภาษาฝรั่งเศส แปลตรงๆ ว่า “Servant”หรือคนใช้ หมายถึงลูกทีมที่ช่วยซัพพอร์ทและป้องกันหัวหน้าทีมในสนามแข่ง Domestique เก่งๆ มีค่าตัวสูงและเป็นกำลังสำคัญสำหรับทีมและตัวเต็งการแข่ง
Etape: เสตจในการแข่ง เช่น Etape 1 = Stage 1
Etape reine: Queen Stage หรือเสตจที่ยากที่สุดในสนามแข่งนั้นๆ
Enfer du nord: Hell of the North หรือชื่อเล่นรายการคลาสสิค Paris Roubaix
Flamme Rouge: แปลตรงๆ ว่า Red flame (ฝรั่งเศส) หรือธงสีแดงที่ใช้เป็นสัญลักษณ์บอกนักแข่งว่าได้เข้าสู่ 1 กิโลเมตรสุดท้ายแล้ว
Grand Tour: รายการแข่งเสตจเรซที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในรอบปี มี 3 รายการ – Tour de France, Giro d’Italia, Vuelta a’ Espana
Group de tête: กลุ่มนำ/ กลุ่มหนี / breakaway
General Classification (GC): อันดับเวลารวมของนักปั่น คนที่เป็นผู้นำตาราง GC คือคนที่ใช้เวลาน้อยที่สุดในรายการแข่งขันจากจุดสตาร์ทไปจนถึงเส้นชัย ถ้าเป็นการแข่งหลายวัน เสตจเรซ เวลาจะรวมทบกันในแต่ละวัน
Magilia Rosa: เสื้อชมพู เสื้อผู้นำเวลารวมรายการ Giro d’ Italia
Maillot Jaune: เสื้อเหลือง เสื้อผู้นำเวลารวม
Maillot Vert: เสื้อเขียว เสื้อผู้นำคะแนนรวม
Maillot à pois: เสื้อลายจุด เสื้อเจ้าภูเขา
Monument: รายการคลาสสิควันเดียวที่มีเกียรติยศสูงสุดในตารางการแข่ง ประกอบด้วย Milan-Sanremo, Tour of Flanders, Paris-Roubaix, Liege-Bastonge-Liege, Giro d’Lombardia
Mur: ภาษาฝรั่งเศส แปลว่า กำแพง หมายถึงเนินหรือภูเขาสูงชันในสนามแข่ง
Palmares: ผลงานและชัยชนะของนักแข่ง
Musette: ถุงใส่อาหาร ปรกติจะแจกให้นักปั่นในบริเวณรับน้ำและอาหารในสนามแข่ง
Neo-Pro: นักปั่นที่พึ่งเทิร์นโปรได้ไม่ครบหนึ่งปี
Passista/Rouleur: นักปั่นที่เชี่ยวชาญทุกภูมิประเทศ ทั้งทางเรียบและทางชัน คล้ายๆ จะเป็นลูกผสม ยกตัวอย่างเช่น Jens Voigt, Louis Leon Sanchez, Edwald Boassan Hagen, Peter Sagan
Parcours: ‘Route’ หรือเส้นทางการแข่ง
Puncheur: นักปั่นที่สามารถโจมตีกลุ่มได้หลายครั้ง เช่น Sylvain Chavanel (OPQS), Jens Voigt (Radioshack-Leopard)
Pavé: Cobbles หรือเส้นทางที่ปูด้วยก้อนอิฐตัวหนอน สั่นสะเทือนไปถึงไส้ถึงพุงของนักปั่น และทำให้การแข่งขันยากขึ้นหลายสิบเท่า เส้นทางก้อนอิฐเป็นไฮไลท์ของสนามแข่งคลาสสิคในช่วงต้นปี ผู้ชนะสนามที่ปูด้วยอิฐตัวหนอนอย่าง Paris-Roubaix และ Tour of Flanders มักได้รับการขนานนามว่า “hardmen/ strongmen” เป็นยอดมนุษย์ที่ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรค เช่น Fabian Cancellara, และ Tom Boonen
Peloton: ภาษาฝรั่งเศสแปลว่า “Platoon” หรือหมวดทหาร ในการแข่งจักรยานหมายถึง “กลุ่มหลัก” หรือกลุ่มนักปั่นที่ใหญ่ที่สุดระหว่างการแข่งขัน
Prix: Prize หรือรางวัล
Sommet: ยอดเขา
Stagiaire: Intern หรือนักปั่นที่เส้นสัญญาระยะสั้นกับทีมเพื่อทดสอบความเหมาะสม เหมือนเด็กฝึกงานในภาษาไทย
Slipstreaming: แปลง่ายๆ ว่าการ หมก/ ซุก/ ดูด จักรยานคันข้างหน้าเพื่อประหยัดแรงในการปั่น ผลการวิจัยรายงานว่าการหมกสามารถประหยัดแรงได้กว่า 40% เพราะไม่ต้องปั่นต้านลม
